Przegapiliśmy rewolucję? Steam z władzą absolutną!

Rewolucja pierwsza – podpina się wszystko!

Pytanie z gatunku trudnych – wymień wszystkie tytuły, wydane w wersji pudełkowej w ubiegłym roku, które nie wymagały rejestracji w internecie. Niełatwe, prawda? Zastanówmy się wspólnie – gry MMO z założenia opierają się o rejestrację online, Blizzard = Battle.net, EA = Origin, Ubisoft = Uplay, Rockstar = Social Club. A reszta? Tak, cała reszta ferajny podpina się już pod steam! W 2012 ostatecznie skapitulowały wszystkie ostatnie bastiony, które steamowi do tej pory się opierały. Warner Bros z serią LEGO, Codemasters z Dirtem Showdown, czy F1 Race Stars oraz, ostatecznie, Capcom z nadchodzącym Devil May Cry. Nie ma już wielkiego wydawcy, który byłby w stanie oprzeć się dominacji Valve!  Moje poszukiwania gry pudełkowej nie wymagającej internetowej rejestracji stanęły na dwóch niszowych wydawcach – Focus Home Interactive (Of Orcs and Men i Yesterday) oraz Calypso (Tropico 4 i Port Royale 3). Calypso już skapitulowało i oparło nadchodzącą Omertę: Miasto Gangsterów o steamworks. Focus Home to trudniejszy przypadek, gdyż część ich tytułów już pod się steam podpinała (Wargame, A Game of Thrones, czy Divinity Antologia), więc ciężko ich rozszyfrować. Fakty są jednak faktami – w tym momencie nie ma ANI JEDNEJ gry w preorderach na Greenmangaming.com, która nie podpinałaby się pod steam, nie będąc jednocześnie produktem od EA lub Ubisoftu! Możliwość aktywacji swojego produktu na steamie jest w dniu dzisiejszym traktowana przez pozostałych wydawców jako rzecz absolutnie priorytetowa. Możemy się zastanawiać, czy to dobrze, czy nie (to temat na osobny tekst), jednak zarówno wyniki sprzedaży jak i sama „przyjazność” klienta Valve sprawiły, że steam został powszechnie zaakceptowany jako najlepsza forma DRM-u i jest to trend, który prawdopodobnie nigdy się już nie odwróci. Swoją drogą, tym bardziej śmieszy mnie postawa naszego rodzimego cdp.pl, który widzi swoją przyszłość w sklepie oferującym „gry pozbawione uciążliwych dla graczy zabezpieczeń DRM, które pojawią się wyłącznie, jeśli będzie na to naciskał globalny wydawca.” Jeżeli chodzi im o dręczenie graczy kolejnymi Symulatorami Farmy i kotletami z goga, to ok, powodzenia. Łatwo jednak odnieść wrażenie, że CDP idzie z duchem czasu jak fani Maryli Rodowicz i taka walka z wiatrakami na dłuższą metę nie ma szans im się opłacić.

Rewolucja druga – indyki na Parze

Dobra, zostawmy na razie wielkich wydawców, przecież na nich świat gier się nie kończy. Co w takim razie słychać u mniejszych graczy na rynku – developerów gier indie oraz „średniaków” (mniejszych, niekorporacyjnych tytułów). Tutaj trend, o którym pisałem wcześniej jest jeszcze mocniej widoczny. Indyki mają  dużo większe parcie na Parę, niż pozostałe mainstreamowe dania!  Ze steamem nikt tu nawet nie próbuje walczyć. Praktycznie każdy chce tam trafić, chociaż nie każdy może! Twórcy „średniaków” szukają wsparcia u większych wydawców, a ich gry nawet w sklepach trzecich można kupić tylko w postaci kodów na steam. Przykłady można mnożyć – Hell Yeah, Jet Set Radio, Chivalry, Payday: The Heist, odnowione wersje Baldur’s Gate, czy Painkillera. Z kolei typowe „indyki”, jeżeli już na steam się dostaną, są taśmowo rozpowszechniane we wszelkiego rodzaju bundlach wraz z dołączonym kluczem steam. Właśnie na przykładzie gier indie doskonale widać, że klient Valve to już nie tylko forma zabezpieczeń DRM. To po prostu jedyna słuszna platforma, na której dana gra może się przebić. Dla tych, którzy pragną zaistnieć, a nie mają do tego wystarczającego zaplecza, Valve przygotowało rewolucyjną inicjatywę, Steam Greenlight. To własnie tam, za pomocą głosów graczy, przeciętny Jan Kowalski może przejść swoistą drogę od zera do bohatera. Wystarczy odrobina pomysłu, trochę samozawzięcia i podstawowe umiejętności programistyczne, aby podążyć śladami Mikołaja „Sosa” Kamińskiego, twórcy gry McPixel, i otrzymać zielone światło do wiecznej chwały. Warto odnotować, że dzisiejszy świat gier indie podzielił się na dwie części – gier, które na steam już są oraz tych, które czekają na swoją szansę na Greenlight. Nawet w tak niszowej dziedzinie jak rynek gier niezależnych Valve roztoczył już swoje sidła i również tu nie widać najmniejszych perspektyw na zmianę tej sytuacji.

Rewolucja trzecia – sprzedajmy to jeszcze raz.. na steamie!

Skłonność wydawców do sprzedawania tego samego w nowym opakowaniu nie jest dla graczy niczym nowym. Od dawna przebieramy w edycjach GoTY gier, które o ten tytuł nawet się nie otarły, remake’ach zapomnianych marek, czy portach gier poprzedniej generacji. Jednak dzisiejsza obsesja wydawców na punkcie dodawania wszystkiego do swojej oferty na steamie doprowadziła do dość kuriozalnej sytuacji. Niejako próbując poprawić błędy z przeszłości wydawcy zmieniają DRM na steamowy dla swoich starszych już produktów w sklepach trzecich. Sytuacja ta jest już na tyle powszechna, że może zostać uznana za wszechobecny trend. Pierwszy przykład z brzegu – Warner Bros. Sami pamiętacie jak tanio kupić można było steamowe Batmany: Arkham Asylum i Arkham City w wersji GOTY na Greenmangaming podczas świątecznych wyprzedaży. A przecież żadna z tych gier wcześniej steama nie wymagała! Tak samo jak starsze tytuły z serii LEGO na Amazonie okraszone dzisiaj dopiskiem „STEAM Client required to activate”. Z kolei Capcom, tuż po ogłoszeniu współpracy z Valve, rozpoczął promocję na 8 spośród swoich najświeższych PC-towych gier na greenmangaming, oczywiście wszystkich wymagających aktywacji w najpopularniejszym z klientów. Niektórzy wydawcy próbują naprawić historię na nieco większą skalę. Taki Square Enix postanowił wyciągnąć trupy z szafy i dodał do swojej steamowej oferty wszystkie gry z serii Tomb Raider. Zarówno one, jak i stareńkie przygody Kaina i Raziela z serii Legacy of Kain okraszone są dziś znajomym „third party activation required”. A to jeszcze nie koniec! Już teraz w preorderach na gamersgate możemy znaleźć takie „świeżynki” jak steamowy Star Wars: Jedi Academy. Dla miłośników posiadania wszystkiego w jednym miejscu – rewelacja. Mimo wszystko jednak, karta produktu z pełną kolekcją Tomb Raiderów za 59,99€ wygląda dość żenująco…

Co na to konkurencja: przepraszam, czy tu biją?

Postawmy sprawę jasno. Steam konkurencji nie miał, nie ma i… prawdopodobnie nigdy nie będzie miał. Tak bardzo jak chciałbym wierzyć w huczne zapowiedzi Microsoftu o rewolucji jaką przynieść ma Windows 8, nie potrafię zapomnieć o dotychczasowych „osiągnięciach” panów z Redmont. Games For Windows Live w pierwotnej wersji okazał się totalną klapą, systemem zupełnie niedopracowanym, nieprzyjaznym użytkownikowi, bez wielu podstawowych elementów i, co najgorsze, pozostawionym samemu sobie przez brak regularnych update’ów. Niemal wszyscy wydawcy, którzy użyli zabezpieczeń Microsoftu wycofali się z tego pomysłu i przenieśli się do Valve. Taki Gotham City Impostors zaledwie kilka miesięcy po premierze na GFWL przeniósł się w formie free-to-play na steamworks. Dość powiedzieć, że jedynym tytułem z obsługą GFWL zapowiedzianym na 2013 jest Ace Combat: Assault Horizon od Namco Bandai. Nawet on jednak opisany jest na Gamersgate jako „wymagający aktywacji na steam”. Do „chóru nieporadnych” wliczają się również Origin oraz (w mniejszym sensie) Uplay. Wprawdzie EA próbowało już wymachiwać szabelką przed Valve i nie udostępniło konkurencji swoich największych hitów jak Battlefield 3, czy Mass Effect 3. Nietrudno też zauważyć, że spece z Electronic Arts nieustannie próbują ulepszać swojego klienta i całkiem nieźle im to wychodzi. Mimo wszystko na pokonanie Valve nie mają żadnych szans z prostego powodu – pod Origin podpinają się tylko gry dystrybuowane przez EA i nie ma w tym momencie ani jednego wydawcy, który używałby klienta EA do aktywacji swoich gier. Będąc w takiej sytuacji nie można walczyć z molochem jak steam. Zresztą jestem przekonany, że nawet w EA zdają sobie z tego sprawę i wszystkie te utarczki słowne to tylko robienie sobie PR-u. Jak można brać na poważnie zapewnienia o tworzeniu realnej konkurencji jeśli na Originie… kupić można gry wymagające steama do działania?  Z kolei Ubisoft nigdy chyba nie miał planów podbijania branży i udostępniony w zeszłym roku klient „Uplay” jest zupełnie inną, niższą ligą niż to co prezentują nam Valve, czy choćby Elektronicy. Niemożność podpinania gier przed instalacją (chociaż jest na to trick), czy bardzo uboga funkcjonalność raczej zmienią przyzwyczajeń użytkowników steama. Sam fakt, że ostatnimi czasy na Amazonie zakupić można największy hit Ubi, Far Cry 3 z kluczem podpinającym się pod steam jest potwierdzeniem faktu, że Ubisoft jest także kolejnym „Najmanem dystrybucji elektronicznej gier”.

Podsumowanie: czy tego chcesz czy nie, nadeszła era steama!

Chociaż używane przeze mnie słowo „rewolucja” jest sporym nadużyciem, bronił będę swojego zdania twierdząc, że ostatnie wydarzenia są przełomowe dla branży. Przede wszystkim, w obliczu faktu, że praktycznie każdy jeden tytuł podpina się pod steam, bądź jemu podobnych, jaki jest sens dystrybucji pudełkowej? W mojej opinii dzisiejsze pudełka z grami to tylko i wyłącznie element kolekcjonerski dla tradycjonalistów. Dystrybucja tradycyjna przegrała, bo przegrać musiała. Kupując przedmiot do swojej kolekcji retail, otrzymujesz równocześnie wersję digital, więc niemożliwym jest posiadanie w dzisiejszych czasach kolekcji pudełkowej większej od tej steamowej. Pamiętam czas jak duże kartonowe boxy zastępowane były aktualnymi boxami. CD-ki odeszły w niepamięć po przyjściu DVD. Teraz czas na same pudełka. Wprawdzie nie znikną one tak długo, jak gry konsolowe również nie przejdą podobnej rewolucji i nie staną się wyłącznie dobrem elektronicznym. Jednak bez wątpienia kolekcjonerów będzie już coraz mniej i popyt na dystrybucję tradycyjną będzie utrzymywał się na minusie. Naturalna chęć graczy do „kolekcjonowania” została przecież tak świetnie przemyślana przez Valve i dla wielu syndrom „+1 do biblioteki na steam” jest głównym parametrem decydującym o zakupie.

Kolejnym aspektem, który przyczynił się do tak szerokiej dominacji Valve jest… ich początkowa konkurencja, czyli inne sklepy elektroniczne. Pamiętam, gdy swego czasu gamersgate oburzało się, że ciężko im konkurować ze steamem, skoro część z ich gier musi być aktywowana u konkurencji. Dzisiaj sytuacja jest zupełnie odwrotna. To właśnie gry steamowe są najbardziej „gorącym” towarem na gamersgate i jemu podobnych, dzięki któremu sklepy te zarabiają najwięcej pieniędzy. Początkowi konkurenci wyszli z założenia, że „jeżeli nie możesz kogoś pokonać, to się do niego przyłącz” (czekamy kiedy zrozumie to też cdp.pl). Wszystkie te niewiarygodne promocje typu Batman Arkham City GOTY za 16zł GMG dokładają swoją małą cegiełkę do potęgi Valve. 

Pomijając już niezdarność konkurencji, jest jeszcze jedna bardzo ważna rzecz, która zdecydowała o sukcesie steama. Jest to oczywiście sam klient, który jest po prostu fantastycznym narzędziem! Valve nieustannie dopieszcza swoje dzieło, wychodzi naprzeciw graczom z nowymi inicjatywami i funkcjonalnościami. Tylko w zeszłym roku pojawiły się przecież aplikacja mobilna, Greenlight, tryb Big Picture, programy dla graczy, wielkimi krokami nadchodzi też obsługa Linuxa. Można Valve nie lubić, można narzekać na regulamin, który teoretycznie może pozbawić cię wszystkich gier bez uprzedzenia. Rozumiem też przeciwników DRM-ów, marzących o grach bez zabezpieczeń. Jednak wszyscy muszą zgodnie przyznać jedno – Valve zasłużył sobie, żeby być w miejscu, w którym teraz się znajduje! I właśnie z tego powodu wypada mi zakończyć mój tekst słowami – hail to the king!